Anal kanal, rektumun (kalın barsağın son kısmı) son kısmında bulunan, çevresi kaslarla sarılı, kısa bir tüp şeklinde yapıdır. Anal fissür anal kanalı kaplayan yüzeyde (mukoza) meydana gelen yırtılmadır. Fissürler sık görülür ancak hemoroid gibi diğer anal hastalıklar ile karıştırılabilirler.
Anal Fissür Nedenleri
Fissürler genellikle anüsün iç yüzeyinde, dışkılama ya da başka bir nedenle gerilmesinden dolayı meydana gelen travma sonucu oluşurlar. Bu sert ve katı bir dışkının atılması sırasında olabileceği gibi sık ve gevşek dışkılama sonucu da ortaya çıkabilir. Gergin anal sfinkter kaslarına sahip olan hastalarda anal fissür gelişmesi daha olasıdır. Fissürün daha nadir nedenleri arasında inflamatuar barsak hastalıkları, anal enfeksiyonlar ve tümörler bulunmaktadır.
Bulgular
Anal fissürlerin tipik bulgusu dışkılama sırasında ortaya çıkan şiddetli ve keskin ağrıdır. Bu ağrı birkaç dakika ile birkaç saat arasında değişen sürelerle devam edebilir. Sonuç olarak da hastaların bir kısmı ağrıyı engellemek için tuvalete gitmek istemezler.
Diğer bulgular arasında;
- Büyük abdestte veya tuvalet kağıdında parlak kırmızı renkte kan
- Anal fissüre yakın bir yerde ciltte kabarıklık ve çıkıntı (özellikle kronik durumlarda)
Cerrahi Dışı Tedavi
Doktorunuz bu tedavi seçeneklerinin faydalarını ve yan etkilerini anlatacaktır.
Tedavide;
- Lifli gıdalardan zengin beslenmek ve ayrıca satılan lif desteği içeren ilaçlar (25-35 gram lif/gün) ile dışkının yumuşak ve şekilli hale getirilmesi,
- Büyük abdesti yumuşatıcı ilaçlar ile dışkılamanın kolaylaştırılması,
- Bol su içilerek büyük abdestin daha kolay atılmasının ve iyileşmeye yardımcı olunması,
- 10-20 dakikalık ılık oturma banyolarının günde birkaç kez, özellikle de tuvalet sonrası yapılması ile anal sfinkter kaslarının gevşemesi ve böylece iyileşmeye yardımcı olunması, • Lidokain (lokal anestezik bir ilaç) gibi ilaçların anüs çevresinde cilde uygulanması ile ağrının hafifletilmesi,
- Diltiazem, nifedipin veya nitrogliserin (düz kas gevşetici ilaçlar) içeren ilaçlar ile anal sfinkter kaslarının gevşemesi sağlanarak iyileşmeye yardımcı olunması hedeflenir.
Narkotik ağrı kesicilerden kendileri de konstipasyona sebep olabileceği için kaçınılmalıdır.
Cerrahi Tedavi
Her ne kadar çoğu anal fissür cerrahi gerektirmese de, kronik fissürlerin tedavisi daha zordur ve bu hastalarda cerrahi en iyi tedavi yöntemi olabilir. Cerrahinin amacı anal sfinkter kasının gevşemesine yardımcı olarak ağrıyı ve kasılmayı azaltarak fissürün iyileşmesine yardımcı olmaktır. Cerrahi tedavi seçenekleri arasında anal sfinkter kasına Botulinum toksini (Botox®) enjeksiyonu veya iç taraftaki anal sfinketer kasının bir kısmının kesilmesi (lateral internal sfinkterotomi) bulunmaktadır. Cerrahınız size en uygun tedavi yöntemini önerip cerrahinin risklerini anlatacaktır. Her iki ameliyat sonrasında hastalar aynı gün eve gönderilebilirler.
Ameliyat Sonrası Sonuçlar
Çoğu hasta ameliyattan birkaç gün sonra normal günlük aktivitelerine ve işe dönebilir. Medikal ve cerrahi sonrası tam iyileşme 6 ila 10 hafta arasında sürebilir. Ağrı ve kanama azalsa bile barsak hareketlerinin düzenli olmasını sağlamaya çalışmak ve lifli gıdalar tüketmek yine önemlidir. Devam eden sert veya sık dışkılama veya anal sfinkter kasın spazmı iyileşmeyi geciktirebilir.
Botox® enjeksiyonu ile kronik anal fissürlerde iyileşme oranı %50-80 arasındadır.
Sfinkterotomi ile hastaların %90’ından fazlasında başarılı olunmaktadır. Sık olmamakla birlikte, bu işlem sonrasında hastalar gaz ve büyük abdesti tutmakta zorluk çekebilirler.
Fissürler sıklıkla nüks ederler. Tamamen iyileşmiş bir fissür sert dışkılama ya da travma sonrasında tekrarlayabilir. İnflamatuar barsak hastalıklar (Crohn hastalığı), enfeksiyonlar veya anal tümörler anal fissüre benzer bulgular verebilir. Eğer bir fissür tedaviyle düzelmiyorsa, diğer muhtemel hastalıkların da araştırılması gerekir.
Anal Fissürler Kolon Kanserine Neden Olurlar Mı?
Anal fissürler kolon kanser riskini artırmazlar ve de neden olmazlar. Ancak, çok ciddi bazı hastalıklar anal fissüre benzer bulgular verebilir. Bir fissür tamamen iyileşse bile, cerrahınız başka bir takım tetkikler isteyebilir. Rektal kanamanın diğer nedenlerinin araştırılması için kolonoskopi istenebilir.