Rektal prolapsus kalın barsağın son kısmı olan rektumun normalde kendisini vücut içerisinde sabit tutan yapıların gevşemesi sonucu anüsten dışarıya doğru sarkmasıdır. Özellikle erişkinlerde görülür. 50 yaşın üzerindeki kadınlarda görülme sıklığı erkeklerdekine kıyasla altı kat daha fazladır. Hastalar için utandırıcı bir hal alabilir ve hayat kalitelerini bozar. Her zaman gerekmese de, rektal prolapsusun en etkin tedavi yöntemi cerrahidir.
Nedenleri
Bir takım nedenler rektal prolapsus ile ilişkilendirilse de bilinen kesin bir sebebi yoktur. Hastaların %30-67’sinde kronik kabızlık varken, yaklaşık %15’i de ishal tarif etmektedir. Geçmişte, bu durum normal doğum yapılmasıyla ilişkilendirilmiştir. Ancak rektal prolapsuslu hastaların %35’inin hiç doğum yapmadığı bilinmektedir ve aynı zamanda erkeklerde de görülebilen bir klinik durumdur.
Bulguları
Sık sorulan bir soru hemoroidler ile rektal prolapsusun aynı olup olmadığıdır. Kanama ve/veya rektumdan sarkan doku her ikisinde de görülebilen bulgular olabilir ancak aralarında önemli bir fark vardır. Rektal prolapsusta normalde pelvis içerisinde daha derinlerde bulunan barsak dokusu tam kat halinde dışarı sarkmıştır. Hemoroidlerde ise sadece anüse yakın kısımda bulunan hemoroid dokusu dışarı sarkabilir. Rektal prolapsus gaz veya büyük abdesti tutamamaya yol açabilir.
Tanı
Hastanın ilk başvurusunda, cerrah hastanın tıbbi öyküsünü ayrıntılı olarak inceler ve makat muayenesi yapar. Bazı durumlarda, rektal prolapsus “gizli” ya da rektumun içerisinde olabilir ve tanıyı zorlaştırır. Doktorunuz tuvalete oturmanızı ve dışkılama yapıyormuşçasına ıkınmanızı isteyebilir.
Tanıda Kullanılan Diğer Testler
- Defakografi: Dışkılama sırasında röntgen çekilmesi
- Anorektal manometri: dışkılama sırasında pelvisin, rektumun ve anüsün kaslarının fonksiyonlarını ve reflekslerini değerlendirir.
Tedavi
Bu hastalıkta konstipasyon ve ıkınma rol oynasa da, bunların düzeltilmesi mevcut rektal prolapsusta iyileşme sağlayamaz. Rektal prolapsusun cerrahi olarak düzeltilmesinin birkaç tane metodu vardır.
Cerrahı hastanın yaşını, fiziksel durumunu, rektal prolapsusun büyüklüğünü ve yapılan testlerin sonuçlarını değerlendirerek hangi cerrahi yöntemi uygulayacağına karar verir.
Cerrahi seçenekler arasında rektumun ilgili kısmının çıkarılması veya sarkan rektumu çekerek sabitlenmesi gibi yöntemler bulunmaktadır. Bazen rektumun sabitlenmesinde sentetik bir yama da kullanılabilir.
Cerrahi yöntemler:
- Karından tamir (açık ameliyat)
- Laparoskopik ameliyat (kapalı ameliyat)
- Robotik ameliyat
Tedavi Sonrası Sonuçlar
Hastaların büyük kısmında cerrahi hastaların işlem sonrası şikayetleri büyük oranda düzelir. Prolapsus ve diğer bir takım klinik durumlarda zayıflamış olan anal sfinkter kaslarının, prolapsus tedavi edildikten sonra düzelmesi mümkündür.
Sonuçları Etkileyen Faktörler:
- Cerrahiden önce anal sfinkter kasların durumu
- Prolapsusun içte olması veya dışarı sarkması
- Hastanın genel sağlık durumu
Cerrahinin barsak fonksiyonları üzerindeki etkilerini değerlendirebilmek için bir yıl gerekebilir. Cerrahiden sonra kronik kabızlık ve ıkınmadan kaçınılması gerekir.