Rektum kalın bağırsağın son 15-20 cm’dir. Rektal kanser rektumun iç tabaksından kaynaklanır. 2012 yılında Amerika birleşik devletlerinde 40.000 den fazla kişiye kolorektal kanser teşhis konulmuştur ve hem kadınlarda hem erkeklerde 3. en sık görülen kanserdir. Amerikalıların % 5 kadarı hayatları boyunca kolorektal kanser geliştirecektir. Kolorektal kanser erken evrede saptanır ise yüksek oranda tedavi edilebilir.
Rektal Kanser için Kimler Risk Altındadır?
Rektal kanserin kesin nedeni bilinmemektedir. Rektal kanser insanlar yaşlandıkça daha sık görülür ve bu hastalığa sahip kişilerin % 90 dan fazlası 50 yaşa üzerindedir. Kolorektal kanser aile hikayesi( özellikle yakın akrabalar) ve ülseratif kolit gibi kişisel inflamatuar barsak hastalığıöyküsü, polipler yada diğer organ kanserleri diğer risk faktörleridir.
Rektal Kanser Önlenebilir Mi?
Rektal kanser önlenebilir. Nerede ise tüm rektal kanserler rektal duvar üzerindeki iyi huylu büyümeler olan rektal poliplerden gelişir. Bu poliplerin tespit edilmesi ve çıkarılması rektal kansere yaklanma riskini düşürür.
Doktorunuz rektal kanser taraması için sizin ve ailenizin tıbbi geçmişine dayalı olarak gerekli önerilerde bulunacaktır. Taramaya ortalama riske sahip bireylerde 45 , rektal kanser gelişimi için daha yüksek risk taşıyan bireylerde ise daha erken yaşlarda başlanmalıdır.
Tam olarak kanıtlanmamış olsa da diyetin rektal kanser önlenmesinde önemli bir rol oynadığına dair kanıtlar vardır. Bilindiği kadarı ile liften zengin (tam buğday , meyve, sebze ve kabuklu yemişler) ve yağdan fakir diyet kolorektal kanser önlenmesine yardımcı olabilecek beslenme önlemleridir.
Rektal Kanserin Belirtileri Nelerdir?
Çoğu rektal kanser herhangi bir belirti vermez ve rutin tarama muayeneleri sırasında tespit edilir. Rektal kanserin en sık belirtileri barsak alışkanlıklarında ishal ya da kabızlık gibi değişiklikler, dışkının incelmesi ve dışkıda kan görülmesidir. Pelvik ve alt karın ağrısı, sebepsiz kilo kaybı yada her zaman yorgunluk da hissedebilirsiniz. Diğer sağlık problemleri de aynı belirtilere yol açabilir. Hemoroidler rektal kansere neden olmaz ancak benzer belirtilere neden olabilir. Bu şikayetleri olanlar erken tanı ve teşhis için doktora başvurmalıdır. Karın ağrısı ve kilo kaybı genellikle geç dönemde ortaya çıkan belirtilerdir ve yaygın bir hastalığın göstergesi olabilir.
Rektal Kanser Tanısı için Yapılan Testler Nelerdir?
- Fizik muayene ve tıbbi öykü
- Rektal tuşe
- Proktoskopi: Rektumun içerisine sokulan prokoskop adlı cihaz kullanılarak rektumun incelenmesidir.
- Kolonoskopi: Rektum ve kolonun içerisine polip ( küçük şişkinlikler), anormal alanlar yada kanser için bakılmasıdır.
- Biopsi: Hücre ya da dokuların mikroskop altında kanser belirtileri açısından değerlendirilmek üzere çıkarılmasıdır.
Rektum Kanseri Prognozunu (Sonucunu) Ne Belirler?
- Kanserin evresi ( kanserin ne kadar ilerlediği).
- Kanserin rektumun içerisindeki yeri.
- Bağırsağın tıkanıp tıkanmadığı.
- Tüm tümörün cerrahi ile çıkarılıp çıkarılamayacağı.
- Hastanın genel sağlık durumu ve farklı tedavileri tolere edebilmesi.
- Kanserin yeni tanı mı nüks mü olduğu.
Rektal Kanser Nasıl Evrelenir?
Uzak Evreleme
- BT kanser hücrelerinin rektum dışına dağılıp dağılmadığını tam olarak belirleyebilir.
- PET- tarama
- CEA ölçümü
Yerel Evreleme
- MRG lokal evreleme için kullanılan testtir. Bu tümörün rektum duvarı dışına ve çevre oluşumlara yayılımını belirlemeye yardım eder.
- Endoskopik ultrason (EUS): Rektum yolu endoskop yada sert bir probun vücuda sokulması ile yapılan bir işlemdir.
Rektal Kanser Nasıl Tedavi Edilir?
Tam iyileşme için rektal kanserin cerrahi olarak çıkarılması nerede ise her zaman gereklidir. Bu yerleşim ve evreye bağlı olarak anüs içerisinden ya da karından yapılabilir. Rektal kanser cerrahisinde kanser ve lenf nodları tümörün her iki tarafındaki normal rektumun küçük bir kısmı ile birlikte çıkarılır. Kolostomi ( barsağın cilde ağızlaştırılması) açılması genellikle az sayıda hastada gerekli olur. Eğitimli cerrahlar kanser özelliklerine göre minimal invazif teknikleri kullanabilir. Cerrahınız bu özellikleri ameliyat öncesinde sizinle tartışacaktır. Kanserin evresine bağlı olarak cerrahi öncesi yada sonrasında ek kemoterapi ve radyoterapi önerilebilir.
Prognozu (Sonucu) Hangi Faktörler Etkiler?
Rektum kanseri prognozu açıkça tanı sırasındaki evreye bağlıdır, kolonun iç yüzeyine sınırlı hastalık en yüksek başarı şansına sahiptir. Bu kolonoskopi gibi tarama yöntemleri ile erken teşhisin hayati( önemli) olmasının bir nedenidir.
Tedavi Sonrası Nasıl Takip Gerekir?
Tedavi sonrasında nüksün belirlenmesi için CEA (kanda kanser durumunda yükselebilir) düzeylerini ölçmek için bir kan testi yapılabilir. Rutin BT taramaları ve kolonoskopi evreye bağlı olarak belirli aralıklar ile yapılır.